زندگی نامه بزرگ شیعیان امام علی علیه السلام
حضرت علی ( ع ) نخستین فرزند خانواده هاشمی است که پدر و
مادر او هر دو فرزند هاشم اند . پدرش ابوطالب فرزند عبدالمطلب فرزند هاشم
بن عبدمناف است و مادر او فاطمه دختر اسد فرزند هاشم بن عبدمناف می باشد .
خاندان هاشمی از لحاظ… فضائل اخلاقی و صفات عالیه انسانی در قبیله قریش و
این طایفه در طوایف عرب ، زبانزد خاص و عام بوده است .
فتوت ، مروت ، شجاعت و بسیاری از فضایل دیگر اختصاص به
بنی هاشم داشته است . یک از این فضیلتها در مرتبه عالی در وجود مبارک حضرت
علی ( ع ) موجود بوده است . فاطمه دختر اسد به هنگام درد زایمان راه
مسجدالحرام را در پیش گرفت و خود را به دیوار کعبه نزدیک ساخت و چنین گفت :
خداوندا ! به تو و پیامبران و کتابهایی که از طرف تو نازل شده اند و نیز
به سخن جدم ابراهیم سازنده این خانه ایمان راسخ دارم . پرودگارا ! به پاس
احترام کسی که این خانه را ساخت ، و به حق کودکی که در رحم من است ، تولد
این کودک را بر من آسان فرما ! لحظه ای نگذشت که دیوار جنوب شرقی کعبه در
برابر دیدگان عباس بن عبدالمطلب و یزید بن تعف شکافته شد . فاطمه وارد کعبه
شد ، و دیوار به هم پیوست . فاطمه تا سه روز در شریفترین مکان گیتی مهمان
خدا بود . و نوزاد خویش سه روز پس از سیزدهم رجب سی ام عام الفیل فاطمه را
به دنیا آورد . دختر اسد از همان شکاف دیوار که دوباره گشوده شده بود بیرون
آمد و گفت : پیامی از غیب شنیدم که نامش را علی بگذار .
دوران کودکی:
حضرت علی ( ع ) تا سه سالگی نزد پدر و مادرش بسر برد و
از آنجا که خداوند می خواست ایشان به کمالات بیشتری نائل آید ، پیامبر
اکرم ( ص ) وی را از بدو تولد تحت تربیت غیر مستقیم خود قرار داد . تا آنکه
، خشکسالی عجیبی در مکه واقع شد . ابوطالب عموی پیامبر ، با چند فرزند با
هزینه سنگین زندگی روبرو شد . رسول اکرم ( ص ) با مشورت عموی خود عباس
توافق کردند که هر یک از آنان فرزندی از ابوطالب را به نزد خود ببرند تا
گشایشی در کار ابوطالب باشد . عباس ، جعفر را و پیامبر ( ص ) ، علی ( ع )
را به خانه خود بردند . به این طریق حضرت علی ( ع ) به طور کامل در کنار
پیامبر قرار گرفت . علی ( ع ) آنچنان با پیامبر ( ص ) همراه بود ، حتی
هرگاه پیامبر از شهر خارج می شد و به کوه و بیابان می رفت او را نیز همراه
خود می برد . بعثت پیامبر ( ص ) و حضرت علی ( ع ) شکی نیست که سبقت در
کارهای خیر نوعی امتیاز و فضیلت است . و خداوند در آیات بسیاری بندگانش را
به انجام آنها ، و سبقت گرفتن بر یکدیگر دعوت فرموده است . از فضایل حضرت
علی ( ع ) است که او نخستین فرد ایمان آورنده به پیامبر ( ص ) باشند . ابن
ابی الحدید در این باره می گوید : بدان که در میان اکابر و بزرگان و
متکلمین گروه معتزله اختلافی نیست که علی بن ابیطالب نخستین فردی است که به
اسلام ایمان آورده و پیامبر خدا را تایید کرده است .
حضرت علی ( ع ) نخستین یاور پیامبر ( ص ):
پس از وحی خدا و برگزیده شدن حضرت محمد ( ص ) به پیامبری و
سه سال دعوت مخفیانه ، سرانجام پیک وحی فرا رسید و فرمان دعوت همگانی داده
شد . در این میان تنها حضرت علی ( ع ) مجری طرحهای پیامبر ( ص ) در دعوت
الهیش و تنها همراه و دلسوز آن حضرت در ضیافتی بود که وی برای آشناکردن
خویشاوندانش با اسلام و دعوتشان به دین خدا ترتیب داد . در همین ضیافت
پیامبر ( ص ) از حاضران سؤال کرد : چه کسی از شما مرا در این راه کمک می
کند تا برادر و وصی و نماینده من در میان شما باشد ؟ فقط علی ( ع ) پاسخ
داد : ای پیامبر خدا ! من تو را در این راه یاری می کنم پیامبر ( ص ) بعد
از سه بار تکرار سؤوال و شنیدن همان جواب فرمود : ای خویشاوندان و بستگان
من ، بدانید که علی ( ع ) برادر و وصی و خلیفه پس از من در میان شماست . از
افتخارات دیگر حضرت علی ( ع ) این است که با شجاعت کامل برای خنثی کردن
توطئه مشرکان مبنی بر قتل رسول خدا ( ص ) در بستر ایشان خوابید و زمینه
هجرت پیامبر ( ص ) را آماده ساخت .
حضرت علی ( ع ) بعد از هجرت:
بعد از هجرت حضرت علی ( ع ) و پیامبر ( ص ) به مدینه دو نمونه از فضایل علی ( ع ) را بیان می نمائیم :
۱ – جانبازی و فداکاری در میدان جهاد : حضور وی در ۲۶ غزوه از
۲۷غزوه پیامبر ( ص ) و شرکت در سریه های مختلف از افتخارات و فضایل آن
حضرت است .
۲ – ضبط و کتابت وحی ( قرآن ) کتابت وحی و تنظیم بسیاری از
اسناد تاریخی و سیاسی و نوشتن نامه های تبلیغی و دعوتی از کارهای حساس و
پرارج امام ( ع ) بود . ایشان آیات قرآن چه مکی و چه مدنی ، را ضبط می کرد .
به همین علت است که وی را از کاتبان وحی و حافظان قرآن به شمار می آورند .
در این دوران بود که پیامبر ( ص ) فرمان اخوت و برادری مسلمانان را صادر
فرمود و با حضرت علی ( ع ) پیمان برادری و اخوت بست و به حضرت علی ( ع )
فرمود : تو برادر من در این جهان و سرای دیگر هستی . به خدایی که مرا به حق
برانگیخته است … تو را به برادری خود انتخاب می کنم ، اخوتی که دامنه آن
هر دو جهان را فرا گیرد . حضرت علی ( ع ) داماد رسول اکرم ( ص ) عمر و
ابوبکر با مشورت با سعد معاذ رئیس قبیله اوس دریافتند جز علی ( ع ) کسی
شایستگی زهرا ( س ) را ندارد . لذا هنگامی که علی ( ع ) در میان نخلهای باغ
یکی از انصار مشغول آبیاری بود موضوع را با ایشان در میان نهادند و ایشان
فرمود : دختر پیامبر ( ص ) مورد میل و علاقه من است . و به سوی خانه رسول
به راه افتاد . وقتی به حضور رسول اکرم ( ص ) رسید ، عظمت محضر پیامبر ( ص )
مانع از آن شد که سخنی بگوید ، تا اینکه رسول اکرم ( ص ) علت رجوع ایشان
را جویا شد و حضرت علی ( ع ) با تکیه به فضایل و تقوا و سوابق درخشان خود
در اسلام فرمود : آیا صلاح می دانید که فاطمه را در عقد من درآورید ؟ پس از
موافقت حضرت زهرا ( س ) آن حضرت به دامادی رسول اکرم ( ص ) نائل آمدند .
غدیر خم:
پیامبر ( ص ) بعد از اتمام مراسم حج در آخرین سال عمر
پربرکتش در راه برگشت در محلی به نام غدیرخم در نزدیکی جحفه دستور توقف داد
، زیرا پیک وحی فرمان داده بود که پیامبر ( ص ) باید رسالتش را به اتمام (
۹ )برساند . پس از نماز ظهر پیامبر ( ص ) بر بالای منبری از جهاز شتران
رفت و فرمود : ای مردم ! نزدیک است که من دعوت حق را لبیک گویم و از میان
شما بروم درباره من چه فکر می کنید ؟ مردم گفتند : گواهی می دهیم که تو
آیین خدا را تبلیغ می کردی پیامبر فرمود : آیا شما گواهی نمی دهید که جز
خدای یگانه ، خدایی نیست و محمد بنده خدا و پیامبر اوست ؟ مردم گفتند : آری
، گواهی می دهیم . سپس پیامبر ( ص ) دست حضرت علی ( ع ) را بالا گرفت و
فرمود : ای مردم ! در نزد مؤمنان سزاوارتر از خودشان کیست ؟ مردم گفتند :
خداوند و پیامبر او بهتر می دانند . سپس پیامبر فرموند : ای مردم ! هر کس
من مولا و رهبر او هستم ، علی هم مولا و رهبر اوست . و این جمله را سه بار
تکرار فرمودند . بعد مردم این انتخاب را به حضرت علی ( ع ) تبریک گفتند و
با وی بیعت نمودند .
حضرت علی ( ع ) بعد از رحلت رسول اکرم ( ص ):
پس از رحلت رسول اکرم ( ص ) به علت شرایط خاصی که بوجود
آمده بود ، حضرت علی ( ع ) از صحنه اجتماع کناره گرفت و سکوت اختیار کرد.
نه در جهادی شرکت می کرد و نه در اجتماع به طور رسمی سخن می گفت . شمشیر در
نیام کرد و به وظایف فردی و سازندگی افراد می پرداخت . فعالیتهای امام در
این دوران به طور خلاصه اینگونه است :
۱ – عبادت خدا آنهم در شان حضرت علی ( ع )
۲ – تفسیر قرآن و حل مسائل دینی و فتوای حکم حوادثی که در طول ۲۳سال زندگی پیامبر ( ص ) مشابه نداشت .
۳ – پاسخ به پرسشهای دانشمندان ملل و شهرهای دیگر .
۴ – بیان حکم بسیاری از رویدادهای نوظهور که در اسلام سابقه نداشت .
۵ – حل مسائل هنگامی که دستگاه خلافت در مسائل سیاسی و پاره ای از مشکلات با بن بست روبرو می شد .
۶ – تربیت و پرورش گروهی که از ضمیر پاک و روح آماده ، برای سیر و سلوک برخوردار هستند .
۷ – کار و کوشش برای تامین زندگی بسیاری از بینوایان و
درماندگان تا آنجا که با دست خویش باغ احداث می کرد و قنات استخراج می نمود
و سپس آنها را در راه خدا وقف می نمود .
خلافت حضرت علی ( ع ):
در زمان خلافت حضرت علی ( ع ) جنگهای فراوانی رخ داد از جمله صفین ، جمل و نهروان که هر یک پیامدهای خاصی به دنبال داشت .
شهادت امام علی ( ع ):
بعد از جنگ نهروان و سرکوب خوارج برخی از خوارج از
جمله عبدالرحمان بن ملجم مرادی ، و برک بن عبدالله تمیمی و عمروبن بکر
تمیمی در یکی از شبها گرد هم آمدند و اوضاع آن روز و خونریزی ها و جنگهای
داخلی را بررسی کردند و از نهروان و کشتگان خود یاد کردند و سرانجام به این
نتیجه رسیدند که باعث این خونریزی و برادرکشی حضرت علی ( ع ) و معاویه و
عمروعاص است . و اگر این سه نفر از میان برداشته شوند ، مسلمانان تکلیف خود
را خواهنددانست . سپس با هم پیمان بستند که هر یک از آنان متعهد کشتن یکی
از سه نفر گردد . ابن ملجم متعهد قتل امام علی ( ع ) شد و در شب نوزدهم ماه
رمضان همراه چند نفر در مسجد کوفه نشستند . آن شب حضرت علی ( ع ) در خانه
دخترش مهمان بودند و از واقعه صبح با خبر بودند ، وقتی موضوع را با دخترش
در میان نهاد ، ام کلثوم گفت : فردا جعده را به مسجد بفرستید . حضرت علی ( ع
) فرمود : از قضای الهی نمی توان گریخت . آنگاه کمربند خود را محکم بست و
در حالی که این دو بیت را زمزمه می کرد عازم مسجد شد . کمر خود را برای مرگ
محکم ببند ، زیرا مرگ تو را ملاقات خواهدکرد . و از مرگ ، آنگاه که به
سرای تو درآید . جزع و فریاد مکن ابن ملجم ، در حالی که حضرت علی ( ع ) در
سجده بودند ، ضربتی بر فرق مبارک خون از سر حضرتش در محراب جاری شد و محاسن
آن حضرت وارد ساخت . شریفش را رنگین کرد . در این حال آن حضرت فرمود : فزت
و رب الکعبه به خدای کعبه سوگند که رستگار شدم سپس آیه ۵۵سوره طه را تلاوت
فرمود : شما را از خاک آفریدیم و در آن بازتان می گردانیم و بار دیگر از
آن بیرونتان می آوریم . حضرت علی ( ع ) در واپسین لحظات زندگی نیز به فکر
صلاح و سعادت مردم بود و به فرزندان و بستگان و تمام مسلمانان چنین وصیت
فرمود : شما را به پرهیزکاری سفارش می کنم و به اینکه کارهای خود را منظم
کنید و اینکه همواره در فکر اصلاح بین مسلمانان باشید . یتیمان را فراموش
نکنید ، حقوق همسایگان را مراعات کنید . قرآن را برنامه ی عملی خود قرار
دهید . نماز را بسیار گرامی بدارید که ستون دین شماست . حضرت علی ( ع ) در
۲۱ماه رمضان به شهادت رسید و در نجف اشرف به خاک سپرده شد ، و مزارش
میعادگاه عاشقان حق و حقیقت شد .
۹۳/۱۱/۲۱
۰
۰
سید زین العابدین